Voor de serie People UNTAGGED spreken we mensen over hun genderidentiteit. Door op een positieve manier hun verhaal te delen willen we anderen inspireren, binnen de LGBTQIA+ gemeenschap én daarbuiten.
Hier aan het woord is Maarten, vrijwilliger bij een kasteel en eigenaar van een webshop met middeleeuwse artikelen. Die vertelt over het transitietraject, waarbij de veranderingen heel geleidelijk verliepen, en hoe je je als persoon moet blijven ontwikkelen, juist ná het doorlopen van het traject.
Hey Maarten, leuk je te spreken. Om te beginnen, zou je iets over jezelf willen vertellen?
Jazeker! Ik ben Maarten, 31 jaar en momenteel werk ik in een winkel. Daarnaast doe ik vrijwilligerswerk op Kasteel De Haar ben ik actief op kerkelijk gebied. In mijn vrije tijd ben ik graag creatief bezig, ik schrijf bijvoorbeeld graag. Ook hou ik van koken en vind ik het leuk om een dagje weg te gaan, in de natuur of iets cultureels.
Klinkt goed, je bent behoorlijk actief.
Ja klopt, en het is ook allemaal heel divers. Want ik heb ook nog een eigen webshop waar ik middeleeuwse- fantasy - en spirituele artikelen verkoop. Waardoor het assortiment ook uniek is. Als je nieuwsgierig bent geworden kom eens langs op: www.bluefaris.com en ook sta ik op diverse events. Dat linkt ook weer naar mijn vrijwilligerswerk bij Kasteel de Haar. Daar ben ik nu al 4 jaar werkzaam als gastheer: ik verwelkom de bezoekers, vertel de huisregels en geef uitleg over bijvoorbeeld de kluisjes en dat er zaalgidsen zijn. Ik ben sinds kort zelf ook zaalgids en dit is erg leuk om te doen. Je leert zoveel over het kasteel, maar ook de spontane gesprekken met de bezoekers vind ik verrassend. Dan ben ik in een zaal van het kasteel, en daar beantwoord ik vragen van bezoekers, of maak ik een praatje met ze. Sinds twee jaar is er ook een winkel waar ik samen met een collega werk. Dat is allemaal erg leuk en divers ook om te doen. En ik haal er heel veel voldoening uit.
"Ik kon me niet identificeren met de meiden op school, ik was anders."
Ja, wat tof. Om maar meteen verder te gaan met het onderwerp waarover ik je graag wil spreken: kun je iets vertellen over je zoektocht naar je genderidentiteit?
Dan moet ik heel ver teruggaan in de tijd. Het is allemaal begonnen op de middelbare school. Ik merkte dat ik anders was dan andere meiden, ik kon me niet met ze identificeren. Ook qua karakter, eigenschappen en hobby's was ik anders dan de rest van de jongeren. Daar was ik me wel bewust van. Bij seksuele voorlichting in de biologieles hoorde ik voor het eerst iets over transgender zijn. Toen dacht ik: ‘hé, misschien ben ik dat ook wel’. Maar ik heb dat verder laten rusten. Totdat ik op een gegeven moment toch niet helemaal lekker in mijn vel te zat. Toen is het dus bij mij eigenlijk een beetje gaan rollen. Dat is vervolgens echt stap voor stap gegaan.
Het begon met dat ik meer naar jongenskleding ging kijken. Ik heb toen een broek gekocht van de jongensafdeling. Ik had daarmee een goede reden om op die afdeling te komen. Zo ben ik mijn kledingstijl en uiterlijk een beetje gaan veranderen. Ik liet mijn haar wat korter knippen en ik ging langzaamaan altijd jongenskleding dragen. Ik merkte dat ik daardoor al steeds vaker als jongen werd aangesproken.
Doordat het zo goed voelde dat ik er al min of meer als jongen uit zag, wilde ik ook niet meer doen alsof ik dan een meisje was met jongenskleren. Dat ging voor mij niet meer samen. Toen ben ik daar verder over na gaan denken en heb ik de knoop doorgehakt: ja ik ben gewoon een jongen.
"Ik kon het toneelstukje niet meer spelen en besefte: ja, ik ben gewoon een jongen."
Op een middag heb ik tegen mijn ouders gezegd: ‘ik wil een jongen worden, ik wil dat traject in gaan.’ Mijn vader schrok er heel erg van, mijn moeder had al zo’n vermoeden. Mijn vader wilde liever dat ik er eerst langer over ging nadenken. Maar ik hád er al over nagedacht. Dus zei ik dat ik écht dat traject in wilde. Ik kon niet meer het toneelstukje spelen.
Vervolgens ging mijn moeder met me mee naar de huisarts. Die zei ook al dat als ze mij zo voor zich zag zitten, ze ook al meteen een jongen zag. De verwijzing was dus geen probleem. Daarna heb ik heel erg geluk gehad met de wachtlijst, want binnen 3 maanden was er plek voor mij. Ik had zelf een aftelkalender gemaakt.
"Ik heb ook nog steeds een vrouwelijke kant en geleerd die vrouwelijke energieën te accepteren."
Wow wat fijn! Hoe verliep het medische traject verder bij jou?
Ik ben aan de testosteron gegaan. Daarna heb ik ook de borstoperatie gehad. Toen dacht ik van: ‘het is klaar, nu ben ik mezelf.’ Maar toen kwam ik er achter dat ik ook steeds een vrouwelijke kant in mij heb. Daardoor liep ik soms tegen dingen aan waarvan ik dacht: ‘ik mag dat niet doen als jongen.’ Dat heeft me toen aan het denken gezet. Om weer balans te vinden heb ik begeleiding gezocht. Dat heeft me heel erg geholpen om mezelf en mijn innerlijk te ontdekken.
Ik kwam tot de conclusie dat ik moest proberen die vrouwelijke energieën te accepteren. Want dat hoort ook gewoon bij mij. Ik ben altijd al heel vrolijk, open minded, positief en een wat kinderlijker persoon geweest. Dat is wie ik ben! Maar het duurde even voordat ik dat kon accepteren. Dat vond ik best bizar. Want andere mensen plaats ik niet in een hokje, en op dat moment zet ik mezelf juíst in een hokje.
"Ik wil niet ingedeeld worden tussen jongens óf meisjes."
Als mensen je nu vragen hoe je je identificeert, wat zou je dan zeggen?
Ik heb het nu al wat meer losgelaten. Ik denk nu: ‘als ik zelf maar weet wie ik ben, hoe ik ben.’ Dat is het belangrijkste. Je spreekt mij aan met ‘Maarten’ en je zegt ‘hem’. Maar in sommige gevallen zou ook ‘die’ passend zijn. Ik wil gewoon niet ingedeeld worden tussen jongens óf meisjes. Ik wil dan de middenweg pakken.
Zoals ik al zei, zie ik mijzelf nu meer als persoon, dit doe ik nu ook met de mensen om mij heen. Ik word aangetrokken door iemands karakter en energie. Ik ben erachter gekomen dat dit het belangrijkste is. Daaruit ontdekte ik dat ik Panseksueel ben.
En hoe ben je vervolgens met de producten van UNTAG in aanraking gekomen?
Dat was toen ik voor het eerst de serie ‘Hij is een Zij’ zag. In een aflevering vertelde een jongen over een penis prothese en speciale kleding. Dat klonk interessant en ik werd er nieuwsgierig naar. Trans-Missie (red. nu UNTAG) werd hierin genoemd en was zelfs in een aflevering te zien. En zo heb ik bij jullie tuigjes en protheses gekocht.
Wat heeft je steun gegeven en geholpen in die periode van transitie?
Door het transitie-traject heb ik de kracht gehad om dingen te doen die ik eerst niet durfde. Bijvoorbeeld het vrijwilligerswerk bij Kasteel de Haar, of de dingen die ik doe voor de kerk. Ook volgde ik workshops en een thuisstudie over onderwerpen waar echt mijn interesses in lagen. Ik durfde nu wel mijn ziel te volgen, alles begon meer te stromen en het heeft mij echt gemaakt tot wie ik nu ben. Het hoogtepunt was wel uit het feit dat ik twee jaar geleden anoniem naakt heb geposeerd voor de Viva, in de rubriek Anybody. Dat was echt wel een bekroning op alles wat ik had doorgemaakt. Dat was ook de eerste keer dat ik me letterlijk bloot gaf aan iemand.
Dat kost zeker veel lef! Ik kan me voorstellen dat je daar best trots op bent. Is er iets anders waar je trots op bent?
Nou ik ben ook wel een tijdje bezig geweest met daten en het stukje seksualiteit dat daar bij komt kijken. Want ja, hoe presenteer ik mij daar? Op een erotische datingsite kwam ik iemand tegen die zich meer verkleedde als vrouw. Met die persoon ben ik in gesprek geraakt. We bleken een hele goede klik te hebben, en een week later was ik bij hem thuis. Hij verkleedde zich gewoon als vrouw. Toen hebben we gewoon een leuke tijd gehad samen!
Ik had van tevoren niet geweten dat ik dat aan zou durven. Nu ik terugkijk denk ik: ‘oké, dit is wel bijzonder.’ Vooral als je elkaar net een week spreekt. Maar doordat we ook app-contact hadden over het stukje gender - want hij zat daar ook mee - hadden we in korte tijd echt een band opgebouwd. Ja, als ik dan iets moet kiezen waar ik nu trots op ben, dan is dat het wel.
Wat tof. Als je naar de toekomst zou kijken wat voor ideaalbeeld zie je dan voor jezelf?
Oeh, als ik kan dromen… Misschien toch wel het hebben van een partner. En als dat niet zo is, dan ben ik wel blij met iemand die een hele goede vriend is. Iemand die ik als familie zie. Wat ik in de toekomst zou willen is het liefst ergens een huisje in de natuur, een bungalow of iets dergelijks. Dan nog een paar uurtjes per week ergens werken, want ja, inkomsten zijn ook nodig. Dat kan liefdadigheidswerk of vrijwilligerswerk zijn: iets met het kasteel, historie, of bijvoorbeeld kerkelijke dingen. Dat is voor nu wat ik dan voor ogen heb. En mijn webshop, die wil ik dan ook laten groeien. Ook overweeg ik om meer te willen betekenen voor de LHBTI+ community en om workshops geven op gebied van spiritualiteit.
"Zorg voor een stabiele basis, ook dat brengt je heel ver."
Heb je nog een boodschap die je zou willen meegeven aan mensen die nu jouw verhaal lezen?
Ik zou willen zeggen dat het niet alleen om het uiterlijk gaat, maar ook om het innerlijk. Dat je jezelf meer als persoon moet zien, en niet denken van: ‘oh, ik wil een meisje worden, dus dan moet ik er zo uitzien en dit gedrag vertonen en andersom geldt dit natuurlijk ook: ik wil een jongen worden dus dan moet ik ook zo zijn.’ Het is beter om het stap voor stap te ontdekken. Ook al zit je met die wachttijd van het VUMC, in die tussentijd kan je al wel je uiterlijk wat meer veranderen bijvoorbeeld. Ga ermee experimenteren! Doe de dingen die jij leuk vindt om te doen en laat je daar niet in remmen. Juist als je innerlijke zelf wat meer stabiel is, ben je ook reëler over hoe de transitie verloopt. Als je je teveel focust op de hormonen of de operaties - omdat je dat zo graag wilt - verlies je eigenlijk wie jij bent als persoon. Dus ondanks dat je moet wachten, zou ik zeggen: probeer dan aan jezelf, aan je innerlijk, te werken. Zorg voor een stabiele basis. Ook dat brengt je heel ver.
Want ja, na je lichamelijke transitie ben je er eigenlijk nog niet. Ik was erg aan het kijken naar hoe jongens zich moeten gedragen. Ik dacht: zo moet ik dus ook zijn. Je hebt dan een bepaald beeld hoe je eruit moet zien. Maar er gebeurt nog heel veel ná je transitie. Je hoort dat heel veel mensen dan in een gat vallen. Ze krijgen geen begeleiding. Daardoor kan je depressief raken, of het gewoon even niet meer weten. Want eigenlijk is de transitie een innerlijke reis naar de persoon die je bent.
Wat ik doe, is dat ik om het half jaar met mijn psycholoog afspreek. Gewoon om even te updaten hoe het met mij gaat. Omdat ik dat zelf ook gewoon fijn vind. Ik denk dat als je innerlijk al de dingen doet die je zou willen doen, je dan al heel wat winst te pakken hebt.
En het lichamelijke heeft dan een bepaald eindpunt, maar mentaal begint dan de reis pas.
Ja dat klopt, dat heb ik zeker ondervonden ja.
"Onderdruk je gevoel niet: je mag verdrietig zijn, boos, of juist heel blij!"
Je bent eigenlijk nooit klaar met evolueren en je ontwikkelen, hoop ik.
Nee. Klopt inderdaad. Belangrijkste is, als je in een transitietraject zit, om open en eerlijk naar jezelf te zijn. Dat kan confronterend zijn. Maar probeer je gevoel daarin niet te onderdrukken. Dingen mogen: je mag verdrietig zijn, je mag boos zijn, maar je mag ook juist heel blij zijn. Dat is ook al iets wat wel belangrijk is: je gevoel toelaten. Als je merkt dat je toch niet zo lekker in je vel zit, praat met iemand, zodat je wel even je ei kwijt kan.
2 tips van Maarten:
- De kidskerk: eens in de paar weken komen we met kinderen tot 10 jaar bij elkaar. Elke bijeenkomst heeft een thema. Er wordt een verhaaltje verteld, geknutseld en met de kinderen nagepraat. Daar ontvang ik de kinderen en ouders en zorg voor wat lekkers. Vanaf de eerste keer voelde ik mij gelijk al thuis. En nu ben ik ook begeleider voor de Eerste Heilige Communie Kinderen.
- www.pj23.nl/
- Als kers op de taart ben ik sinds een aantal maanden ook vrijwilliger in de prachtige Domkerk te Utrecht. Daar ontvang ik ook de bezoekers en ben ik er voor praktische vragen zoals: waar is de ingang van de het pandhof, en zijn er hier WC's. Mijn collega en ik staan voor uw klaar. En ik leer gelijk veel over de Domkerk zelf, het heeft een rijke geschiedenis.
domkerk.nl/
